سیم مفتول چیست؟
سیم مفتول که به نام های سیم نصب ثابت و سیم خشک نیز معروف است، سیمی تک رشته ای است که فلز هادی آن معمولاً از جنس مس می باشد و عایق به کار رفته در آن نیز آمیزه پلیمر PVC از نوع پلیمر PVC/C می باشد. از لحاظ خواص فیزیکی و مکانیکی، سیم مفتول بسیار نرم و منعطف است اما در کنار آن مقاوت بسیار بالای دارد که باعث می شود یک انتخاب ویژه در صنعت باشد. کابل هایی که از فلز مس ساخته شده اند، قیمت بیشتری به نسبت کابل های ساخته شده از جنس آلومینیوم دارند زیرا مس فلز گران تری محسوب می شود. جنس سیم های مفتول می تواند استیل نیز باشد و به دلیل انعطاف بالای سیم در نوع استیل آن و عدم خاصیت آهنربایی، مفتول ماهیت شیمیایی خود را از دست نمی دهد اما خواص مکانیکی و فیزیکی آن نسبت به مفتول های سخت صنعتی تغییر می کند.اگر اولویت تولید کنندگان کیفیت محصولشان باشد، سیم مفتولی با هادی مسی را ترجیح می دهند. سیم مفتولی با هادی آلومینیومی نیز موجود هست که می تواند در مقاطع ۱۰ و 10 به بالا مورد استفاده قرار گیرد اما در این نوع محصولات بایستی به سطح مقطع و تفاوت انتقال جریان هادی مسی و هادی آلومینیومی توجه کامل داشت.
به طور کلی کاربرد این نوع سیم در سیم کشی داخلی تابلو ها و توزیع کننده های برق، در لوله ها و زیر گچ ها و نیز در صنایع مختلف از جمله نجاری، صنایع دستی، امور فنی و … مشاهده می شود.
سیم مفتولی فابریک و غیرفابریک:
فابریک: از کشش و نازک کردن میلگرد نمره ۶٫۵ بدست می آید
غیر فابریک: از تسمه های فلزی تهیه می شوند.
سیم مفتول گالوانیزه
• مفتول گالوانیزه سرد
• مفتول گالوانیزه گرم
مفتول گالوانیزه سرد:
پروسه ی تولید سیم مفتول گالوانیزه سرد:
در این روش، ابتدا مفتول سیاه تحت جریان الکتریکی تمییز کاری و اکسید زدایی می شود، سپس از طریق فرآیند الکترولیز لایه ای به نام لایه ی گالوانیزه سرد بر روی آن قرار می گیرد.(این لایه در مقایسه با لایه ی ایجاد شده در روش گالوانیزه گرم بسیار نازک است). این پروسه موجب مقاوم شدن خیلی کم و نسبی مفتول در برابر خوردگی، زنگ زدگی، رطوبت و شکستگی می شود و اینکه انعطاف آن را بیشتر می کند. مفتول های تولید شده در این روش معمولا دارای قطرهای 6-0.5 میلی متری هستند و به دو شکل کلاف و شاخه تولید می شوند. خواص فیزیکی و شیمیایی این نوع مفتول تابع میل گردی است که از آن تولید می شود.
مفتول گالوانیزه گرم:
پروسه ی تولید سیم مفتول گالوانیزه گرم:
با روش گالوانیزاسیون داغ، مفتول سیاه را حرارت می دهند و سپس روکش دهی می کنند. با حرارت دادن مفتول سیاه، کربن آن به حداقل میزان ممکن می رسد و در نتیجه نرم و انعطاف پذیر می شود. سپس مفتول را در یک وان مذاب از فلز روی، غوطه ور می کنند و به طور کامل روکش دهی می شود. از آنجایی که فلز روی در مقایسه با فولاد الکتروپوزیتیوتر است، هنگامی که لایه ی گالوانیزه شده در معرض هوا و رطوبت قرار می گیرد، عنصر روی از طریق خاصیت حفاظت کاتدی از فولاد در مقابل خوردگی و زنگ زدگی محافظت می کند. به علاوه با افزودن آلومینیوم به فلز روی می توان مقاومت در برابر خوردگی این مفتول ها را بالا برد. هر چقدر که مقاومت این مفتول ها به بیشترین سطح خود برسد، کیفیت و بهره وری و همچنین دوام را نیز افزایش خواهد یافت. مفتول سفید ایجاد شده تحت عمل گالوانیزه گرم دارای سطح صاف و یک دست می باشد و بسیار نرم و انعطاف پذیر است.. قابلیت خم شدن و پیچیده شدن بالای آن باعث می شود که در محصولات بافتی مانند انواع توری حصاری، گابیون، سیم خاردار، توری مرغی و… مورد استفاده قرار بگیرد .
خصوصیات مفتول گالوانیزه گرم :
• با تمام مناطق جغرافیایی و شرایط آب و هوایی سازگار است.
• در برابر نم، رطوبت و زنگ زدگی مقاومت بالایی دارد.
• در برابر ساییدگی و پیچیده شدن مقاوم است.
• دسترسی برای همه افراد امکان پذیر است.
• مقرون به صرفه اقتصادی می باشد.
• نگهداری و نصب آن راحت است.
• در شرایط سخت آب و هوایی طول عمر بالایی دارد.
• سطحی صاف ، صیغلی و براق دارد.
سیم مفتول سیاه و سیم مفتول سفید:
سیم مفتول سیاه(مفتول آرماتور بندی): مفتول سیاه طی فرآیند کشش و حرارت تحت دمای بیشتر از 900 درجه سانتی گراد ساخته می شود و این شرایط این نوع سیم را نرم و منعطف می سازد. سیم مفتول سیاه به صورت کلاف یا پیچیده در بازار عرضه می شود و قابل حمل است. درصد کربن می تواند در آنها کم(مفتول نرم) باشد جهت کاربردهایی که نیاز به خم شدن و انعطاف دارد و یا درصد کربن زیاد(مفتول سخت) باشد که قادر است بدون مشکل و آسیب، اجسام با وزن بالا را بارگیری کند، ضمن اینکه در مقابل خوردگی نیز دوام خوبی دارد.
مفتول سیاه چگونه تولید می شود ؟
جهت تولید مفتول سیاه ابتدا مفتول خام در فرآیند نورد سرد به ضخامت مورد نظر در می آید. در این مرحله مفتول سفت و شکننده است و قابلیت پیچاندن یا گره زدن را ندارد. برای تبدیل آن به مفتول سیاه نرم یا گالوانیزه کردن مفتول، باید آنها را در کوره های آنیلینگ(باز پخت یا کوره آنیل) که شبیه چاه است تحت حرارت 900 درجه سانتی گراد، قرار داد. مفتول ها به صورت کلاف هایی بزرگ و به وسیله جرثقیل به درون کوره منتقل می شود و روی هم قرار می گیرند و در آخر روی کوره پوشانده می شود. بعد از مدتی که رنگ آنها سرخ شد آنها را به خارج از کوره منتقل کرده و در هوای آزاد خنک می شوند و در آن زمان مفتول سیاه آماده است
سیم مفتول سفید (مفتول گالوانیزه): با حرارت دادن و روکش دهی مفتول سیاه توسط فرآیند گالوانیزه کردن، تهیه می شود. این محصول جزو محبوب ترین محصولات در صنایع مفتولی می باشد زیرا در صنایع دیگر به عنوان مواد اولیه به حساب می آید. این نوع مفتول از لحاظ قیمتی بسیارمناسب است و روکشی که روی این مفتول قرار می گیرد از جنس فلز روی است. میزان نرمی و سختی این مفتول، به مفتول سیاهی است که هسته ی اصلی کابل را تشکیل می دهد وابسته است.
انواع سیم مفتول سفید بر حسب سایز مفتول:
• سیم گلخانه: مفتول با سایز 0.5 میلی متر.
• سیم قپان: مفتول با سایز 0.75 میلی متر.
• سیم رابیتس: مفتول با سایز 1.2 میلی متر.
• سیم اسکوپ بندی: مفتول با سایز 1.5 میلی متر.
• سیم توری فنس: مفتول با سایز 2.2 میلی متر.
• سیم خاردار: مفتول با سایز 2.8 میلی متر.
کاربرد سیم مفتول سفید:
یکی از مهم ترین موارد کاربرد سیم مفتول سفید در بحث حفاظت از اماکن می باشد زیرا همانطور که در ابتدای بحث ذکر شد، این مفتول ها بسیار مقاوم می باشند. همچنین در ساخت توری های حصاری، توری مرغی، سیم خاردار، توری مش، توری پرسی، توری جوشی، توری گابیون و نیز در تولیدات دیگری نظیر قفس حیوانات، خطوط انتقال قدرت، غربال گری، گل فروشی، سیم های آویز، کشاورزی و …. نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
معیارهای سیم مفتول مناسب:
1. نرمی: منعطف بودن سیم مفتول به توانایی کوره در حرارت دادن مناسب آن بستگی دارد.
2. وزن هر کلاف: هر چه کلاف کوچکتر باشد بیشتر مورد استقبال است. وزن مناسب برای یک حلقه سیم سیاه نمره ۱٫۵ حدود ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم و هر حلقه نمره ۲٫۵ و بالاتر ۳۰ کیلوگرم است.
کاربرد مفتول ها بر حسب سایز آنها:
مفتول با سایز 1.5 میلی متر: در ساختمان سازی و انجام مراحل آرماتور بندی به کار می رود.
مفتول با سایز 2.5 میلی متر: در ساختمان سازی و انجام مراحل قالب بندی به کار می رود.
مفتول با سایز 3 و 4 میلی متر: عموما در صنایع کشاورزی، نجاری و… به کار می رود.
سیم مفتول استیل:
سیم مفتول استیل دارای عناصر Ni و Cr است که امروزه نقش بسیار مهمی در صنایع پیشرفته دنیا ایفا می کند. انواع این نوع سیم: CHQ و EPQ هستند. نوع CHQ در صنعت پیچ و پرچ و میخ و نوع EPQ با توجه به سطح خاص آنها در صنایع سبد سازی، تجهیزات آشپزخانه و صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. به صورت اختصاصی تر کاربرد این جنس از مفتول ها در تولید انواع توریهای حصیری، مرغی، پرسی، سیم خاردار، پانل، مش، الکترود، صنعت ساختمان آرماتوربندی، قالب بندی، بسته بندی، صنعت کشاورزی سیم کشی باغهای انگور، بسته بندی عدل پنبه، ساخت قفس پرندگان، ساخت اقلام و وسایل تزئینی خانگی نیز مشاهده می شود.
تفاوت مفتول نمره 5/1 تا ۴ در دو نوع چینی و ایرانی:
عموماً مفتول سیاه از سایز 5/1 میلی متر تا ۴ میلی متر عرضه می گردد. ضخامت سیم در نوع چینی آن معمولا یکنواخت تر بوده و برای استفاده در دستگاه ها مناسب است. نداشتن تلرانس و تغییر قطر در نقاط مختلف کلاف مفتول گالوانیزه چینی و همچنین هم وزن بودن کلاف ها یکی دیگر از برتری های نوع مفتول چینی می باشد. مزیت دیگر آن انعطاف پذیری است. نوع ایرانی آن در برابر زنگ زدگی و رطوبت استقامت بیشتری دارد و دیرتر دچار اکسیده شدن می شود که خود به دو دسته فابریک و غیر فابریک تقسیم می شود. نوع فابریک از کشش و نازک کردن میلگرد نمره ۶ بدست می آید؛ و نوع غیر فابریک آن را از تسمه های فلزی تهیه می کنند.
قیمت سیم مفتول:
بر این اساس هرگونه افزایش قیمت داخلی و یا بین المللی این فلز تاثیر مستقیمی بر قیمت انواع سیم دارد .ازطرفی با توجه به اینکه سیم مفتولی مانند سایر محصولات سیم و کابل مشابه عایق پلیمری دارد در نتیجه نوسانات قیمت مواد اولیه پلیمری به ویژه، پی وی سی، موجب تغییر در قیمت این محصول خواهد گردید. همچنین هرگونه تغییردرهزینه های تولید، هزینه انرژی مصرفی، هزینه حمل و نقل و…. نیز در تعیین قیمت سیم مفتولی موثر خواهد بود.
